Kinderen leren omgaan met geld: zo doe je dat

Vrijwel elke ouder (97%) vindt het heel belangrijk dat hun kind leert omgaan met geld. Ruim de helft (55%) van de ouders vindt overigens dat hier ook een taak voor de school is weggelegd. Verder blijkt dat maar liefst 80% geen afspraken met hun kinderen maakt over hoeveel geld ze van hun zakgeld moeten sparen. En bijna een kwart van de kinderen gebruikt geld voornamelijk in digitale vorm. Dit zijn enkele resultaten uit het onderzoek ‘je kind leren omgaan met geld’. Dit onderzoek van de Volksbank, biedt inzicht in hoe kinderen met geld omgaan en welke rol ouders daarbij spelen.

Wil je meer weten over het onderwerp ‘kinderen leren omgaan met geld’, ben je benieuwd waar kinderen vooral hun geld aan uitgeven en wil je tips over hoe je als ouder je kind kan helpen? Lees dan zeker even verder.

Zakgeld; onderdeel van het leren omgaan met geld voor je kind

Zakgeld is voor veel ouders een essentieel onderdeel van de opvoeding van hun kind. Bijna 60% van alle kinderen tussen 4 en 12 jaar krijgt zakgeld. Van deze kinderen krijgt 60% het zakgeld geheel of gedeeltelijk digitaal. TrendStrateeg Lieke Lamb van Future Expertise Center, haakt hier graag op aan. Zij stelt dat het verstandig is kinderen zo vroeg mogelijk bewust te maken van geld. Maar hoe doe je dat nu precies? Nou, je kan bijvoorbeeld spelenderwijs je kinderen leren omgaan met geld door bijvoorbeeld winkeltje te spelen of geld in te zamelen voor een sponsorloop. Ook je kinderen wat oud speelgoed laten verkopen tijdens bijvoorbeeld Koningsdag of gewoon via een kraampje op de oprit kan ze leren wat de waarde van geld is.

Digitaal storten of zakgeld contant geven?

Het klinkt daarbij verleidelijk en misschien ook wel logisch om het zakgeld van je kind op de rekening te laten storten. Maar experts vinden het verstandiger om te beginnen met contant geld. Dit zorgt voor meer overzicht voor je kind en maakt het dus makkelijk om te leren omgaan met geld. Maar hoeveel zakgeld geef je dan en vanaf welke leeftijd? Daar schreven we al eerder een blog over.

Hebben je kinderen het omgaan met contant geld eenmaal goed in de vingers, kies dan voor een eigen bankrekening en bankpas. Laat ze vertrouwd raken met een bank-app, en leer je kinderen om die manier digitaal omgaan met geld. Leer ze routines aan zoals je pincode geheimhouden en ga met ze in gesprek over hun uitgaven. En heel belangrijk: leer ze overzicht te houden in een digitale wereld waar betalen steeds mobieler wordt en geld steeds minder tastbaar. Geld wisselt nu al contactloos van eigenaar door apparaten naast elkaar te houden. Nieuwe technieken maken dat in de nabije toekomst nóg abstracter.

Kortom, zorg ervoor dat je kind bijblijft. Jij kan wel denken dat ze er nog niet aan toe zijn om digitaal met geld om te gaan, maar de wereld gaat steeds sneller en je kinderen weten meer van geld dan je denkt. En ook op school krijgen ze al vanalles mee. Wacht dus niet totdat ze naar de middelbare school gaan met je kinderen leren omgaan met geld in de digitale wereld. Ze kunnen daar zeker al eerder mee van start.

Tip: Neem je kinderen mee naar de stad en laat ze zelf een keer pinnen en digitaal afrekenen als ze graag iets willen kopen. Hebben ze dat één keer gedaan dan weten ze al hoe dat werkt en kunnen ze het de volgende keer helemaal zelf.

Grote verleidingen beheersbaar houden door afspraken te maken met je kind?

Het onderzoek toont aan dat een ruime meerderheid van de ouders (80%) geen afspraken maakt over hoeveel geld er gespaard moet worden. Lamb voegt daaraan toe: “De invloed van social media en influencers op kinderen is groot. Zij verleiden kinderen tot (impuls-) aankopen. De drempel wordt nog eens extra verlaagd door het gemak van online aankopen. Mede daarom vinden de experts het slim om vooraf afspraken te maken om vervelende gesprekken te voorkomen als het te laat is.

Persoonlijk vraag ik me af of dat ook echt zo werkt. Ik ben van mening dat je juist ook leert door fouten te maken. Daarmee wil ik niet zeggen dat ik mijn kinderen wil leren omgaan met geld door ze alles op te laten brassen natuurlijk. Maar wij laten ze wel hun eigen keuzes maken. En door er over te blijven praten leren we ze wat hen te wachten staat. Wij praten dus ook aan tafel over hoe duur de boodschappen geworden zijn, en over de stijgende energieprijzen. We vertellen ook hoe duur de overkapping is die we laten plaatsen. Puur om ze mee te nemen in de ‘grote wereld’ van het geld.

Willen onze kinderen hun zakgeld helemaal op maken? Dan moeten ze dat zelf weten. Maar dat houdt dan ook in dat ze andere dingen moeten laten. Zo wil onze oudste (inmiddels 17) graag met vrienden op vakantie. Al heel vaak hebben we aangegeven dat het belangrijk is dat hij daar nu al voor spaart. En dat hij ook nu al geld opzij zet dat hij verdient met zijn bijbaantje. Doet hij dat niet en geeft hij graag alles uit aan drinken en snacks op school? Dan mag hij op de blaren zitten. Er wordt door ons géén geld uitgeleend om de vakantie te bekostigen als hij niet genoeg heeft. Dat vind ik persoonlijk je kinderen leren omgaan met geld. Fouten laten maken, maar ook op de blaren laten zitten.

Tip: wil je je kinderen stimuleren om te sparen? Laat ze dan bijvoorbeeld een spaarchallenge doen!

Virtueel meekijken met je kinderen

Bijna een derde van de ouders heeft hun kinderen nooit geleerd de pincode geheim te houden blijkt uit onderzoek. En twee derde leert hun kinderen blijkbaar nooit bij het pinnen de toetsen af te schermen. Dat is toch wel een gemis als je je kinderen wilt leren omgaan met geld. Want daarin is het niet alleen zaak om ze zelf om te leren gaan met geld, maar ook om ze bij te brengen hoe het werkt in de wereld van het geld. En welke risico’s er allemaal zijn.

Dat is voor ons een reden geweest dat we de bankrekeningen van onze kinderen – waar ze hun zakgeld op gestort krijgen- onder onze eigen rekening gekoppeld hebben. Hiermee kunnen de kinderen zelf de rekening beheren, maar hebben wij toch inzicht in wat ze doen met hun geld. En kunnen we dus dingen bespreekbaar maken als we vreemde uitgaves zien. Want wat denk je bijvoorbeeld van online in-app aankopen? Of geld uitgeven tijdens het gamen? Het zijn allemaal verleidingen waar ze mee te maken krijgen.

Educatieprogramma Eurowijs

Omdat financiële educatie niet standaard op school gegeven wordt, heeft de Volksbank in 2013 het educatie programma Eurowijs ontwikkeld. Zo helpen ze leerlingen al op jonge leeftijd financiële vaardigheden te ontwikkelen. Dit is een basis om later niet in geldproblemen te komen en vergroot de kans op een financieel onbezorgder leven in de toekomst. Inmiddels zijn er ruim 1 miljoen kinderen die met het lesmateriaal van Eurowijs hebben gewerkt en zo leren omgaan met geld. Scholen en leerkrachten kunnen het materiaal kosteloos bestellen op www.eurowijs.nl. Op www.eurowijskids.nl kunnen kinderen zelf aan de slag met het thema geld.

Kind leren omgaan met geld; enkele bevindingen uit het onderzoek

• 41% van de kinderen verdient af en toe zelf geld (bijvoorbeeld door klusjes te doen)
• 14% van de kinderen heeft wel eens spijt gehad van een aankoop 
• 6% van de kinderen leent wel eens geld bij hun ouders

Waar geven kinderen het liefst hun geld aan uit?

1. Kleine speeltjes/accessoires/gadgets (34%) 
2. Snoep en snacks (28%) 
3. Bouwspeelgoed (28%) 
4. Game of apps (of aankopen in een game of app) (26%)
5. Hobbymateriaal (bijvoorbeeld teken- of knutselspullen) (22%)

Tips voor ouders om hun kind beter te leren omgaan met geld

1. Geef zakgeld en maak er afspraken over. Ga in gesprek over geld. Door zakgeld leren kinderen omgaan met geld en de waarde van geld kennen. Zakgeld is leergeld. 
2. Start op jonge leeftijd al met het geven van digitaal zakgeld. Geef het zakgeld eerst contant én digitaal, en laat zien wat er in de bankapp gebeurt op de rekening.
3. Geef kinderen de vrijheid om ook miskopen te kunnen doen. Zo ervaren ze en zien ze in dat ze het beter aan iets anders hadden kunnen uitgeven. 

Bovenstaande resultaten komen uit het onderzoek van de Volksbank, het moederbedrijf van SNS, ASN Bank, RegioBank en BLG Wonen.